Ο Δήμαρχος Ηράκλειας και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Δικτύου Πόλεων με Λίμνες Γιώργος Κουτσάκης, παραχώρησε συνέντευξη στην δημοσιογράφο του WEB TV, T-PRESS Expo news Κατερίνα Λαδοπούλου, για τις δραστηριότητες και τους στόχους του Δικτύου.
Παραθέτουμε σημεία της συνέντευξης
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θα ήθελα να ξεκινούσαμε η συζήτησή λέγοντάς μας τι είναι το Δίκτυο Πόλεων με Λίμνες, ποια είναι η ιστορία και οι στόχοι του;
Γ. ΚΟΥΤΣΑΚΗΣ: Είναι Δίκτυο 36 Δήμων από την Ελλάδα και την Κύπρο. Διοικείται από 7μελές Διοικητικό Συμβούλιο με Πρόεδρο τον Δήμαρχο Δωρίδος Γιώργο Καπεντζώνη.
Οι Βασικοί του στόχοι είναι:
- Η προστασία των λιμνών και των παραλίμνιων περιοχών, η διαχείριση των υδάτινων πόρων, η αειφόρος ανάπτυξη, η προαγωγή πολιτιστικών, μορφωτικών, κοινωνικών οικονομικών σχέσεων και η τουριστική προβολή των Δήμων – μελών.
- Η επίλυση προβλημάτων που γεννά η νομοθεσία, ή και ανυπαρξία νομοθεσίας στα θέματα διαχείρισης των λιμνών.
- Η ενημέρωση, προώθηση και εφαρμογή των κανόνων της Κυκλικής Οικονομίας, στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
- Η αντιμετώπιση προβλημάτων που υποβαθμίζουν τις περιοχές με λίμνες. Αφορούν κυρίως τη ΔΕΗ και την ΕΥΔΑΠ, με σπουδαιότερα προβλήματα το χωροταξικό περιοριστικό καθεστώς, τη διεκδίκηση αντισταθμιστικών ωφελημάτων και την αντιμετώπιση κινδύνων για τη βιοποικιλότητα.
Παρά το γεγονός ότι οι λίμνες έχουν ασυναγώνιστα πλεονεκτήματα, η θαλάσσια ακτογραμμή της Ελλάδας συγκεντρώνει περισσότερη προβολή από τις περιοχές με λίμνες, που βρίσκονται κυρίως σε ηπειρωτικά μέρη.
Το Δίκτυο επιχειρεί να καλύψει αυτό το κενό. Προβάλλει την ομορφιά των λιμνών, συμβάλλει στην αξιοποίηση τους με σύγχρονες και βιώσιμες πρακτικές.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ουσιαστικά, ποια προσπάθεια γίνεται εκ μέρους σας ως Φορέα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, για να προστατέψετε τον πλούτο, που έχετε στα χέρια σας, τις λίμνες;
Γ. ΚΟΥΤΣΑΚΗΣ: Αν εμείς, ως Φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, δεν προστατεύσουμε αυτόν τον πλούτο, τότε αυτός θα χαθεί. Άρα ποιος ο λόγος να τον προβάλλουμε και να δημιουργούμε προϋποθέσεις ανάπτυξης γύρω από αυτόν τον πλούτο; Είμαστε οι πρώτοι, που πρέπει να ενδιαφερθούμε για την προστασία του και κυρίως για την ανάπτυξή του. Μία ανάπτυξη που πρέπει να είναι ισόρροπη για όλα τα οικοσυστήματα. Τα τελευταία χρόνια ειδικά, γίνεται περισσότερο εμφανής η αναγκαιότητα ύπαρξης αυτής της ισορροπίας συμβίωσης.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μία ξεχωριστή δράση του Δικτύου είναι η υποστήριξη του Συμφώνου των Δημάρχων για το Κλίμα και την Ενέργεια, που φέρνει κοντά Δήμους από όλο τον κόσμο, οι οποίοι δεσμεύονται να εφαρμόσουν τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για άμβλυνση της κλιματικής αλλαγής. Ποιοι οι στόχοι αυτού του Συμφώνου; Και ποιοι συμμετέχουν μέχρι στιγμής;
Γ. ΚΟΥΤΣΑΚΗΣ: Ένας από τους στόχους μας είναι το θέμα της κλιματικής αλλαγής. Σε αυτό εστιάζεται και το Σύμφωνο των Δημάρχων.
Η αλήθεια είναι ότι σε αυτό τον πλανήτη αρχίζουμε και γινόμαστε πάρα πολλοί. Πριν από 500 περίπου χρόνια, ο πληθυσμός του πλανήτη ήταν 500 εκατομμύρια. Τη σημερινή εποχή, ο πληθυσμός του πλανήτη είναι κοντά στα 7 δισεκατομμύρια. Σε άλλες περιοχές είναι αραιοκατοικημένος, και σε άλλες περιοχές πυκνοκατοικημένος. Και συνέχεια προσπαθούμε να συμπυκνωθούμε σε συγκεκριμένους χώρους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την υπερκατανάλωση ενέργειας.
Η συνολική αξία αγαθών και υπηρεσιών που παρήγαγε η ανθρωπότητα ανά έτος από το έτος 1500 υπολογίζεται σε 250 δισεκατομμύρια σημερινά ευρώ.
Αυτή η παραγωγή ανά έτος αυξήθηκε στα χρόνια μας, περίπου στα 60 τρισεκατομμύρια ευρώ.
Αντιλαμβάνεστε τις τρομακτικές οικονομικές διάφορες που υπάρχουν, από τη εποχή του 1500 μέχρι σήμερα.
Το έτος 1500, η ανθρωπότητα κατανάλωνε περίπου 13 τρισεκατομμύρια θερμίδες την ημέρα. Σήμερα καταναλώνουμε 1.500 τρισεκατομμύρια θερμίδες την ημέρα. Δέστε τις σημαντικές διαφορές που προκύπτουν.
Δηλαδή ο ανθρώπινος πληθυσμός έχει αυξηθεί κατά 14 φορές, η παραγωγή κατά 240 φορές και η κατανάλωση ενέργειας κατά 115 φορές.
Θεώρησε ο άνθρωπος ότι είναι ο κυρίαρχος του πλανήτη. Έτσι προέκυψε, αυτό που είδαμε με τις κατακτήσεις μέσω της ανθρώπινης σκέψης και της επιστήμης. Βέβαια, σε αυτή την προσπάθεια, είχαμε και παράπλευρες απώλειες.
Και ποιες ήταν οι παράπλευρες απώλειες; Η επιβάρυνση του οικοσυστήματος. Η υπερκατανάλωση ενέργειας, οδήγησε στην υπερκατανάλωση διοξειδίου του άνθρακα, και φτάσαμε στα σημερινά φαινόμενα και στις επιπτώσεις αυτής της υπερκατανάλωσης.
Έχουμε δει πρόσφατα και στη χώρα μας, πυρκαγιές και πλημμύρες. Βέβαια, όλοι κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, ότι πλέον η κλιματική αλλαγή, δεν είναι μόνο κλιματική αλλαγή, αλλά είναι πλέον κλιματική κρίση.
Αυτή η υπερκατανάλωση ενέργειας, η αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα, έχει ως αποτέλεσμα, την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη.
Οι παγετώνες λιώνουν. Το έχουμε δει πάρα πολλές φορές, έχουμε τις δυνατότητες πλέον τεχνικά να βλέπουμε τι γίνεται στην άλλη πλευρά του πλανήτη. Και πράγματι, οι παγετώνες λιώνουν, τα χιόνια λιώνουν πιο εύκολα και βέβαια σε άλλες χώρες δεν έχουν και πολλά χιόνια σε κάποιες περιοχές, που στο παρελθόν είχαν. Το επίπεδο της θάλασσας ανεβαίνει. Σε περίπου 35.000 ευρωπαϊκές πόλεις, η μέση θερμοκρασία τα τελευταία πενήντα χρόνια, αυξήθηκε κατά 2 βαθμούς Κελσίου, που είναι ένα σημαντικό ποσοστό.
Και εμείς ως χώρα, έχουμε τις επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή, τις ανέφερα μόλις προηγούμενα, πυρκαγιές και πλημμύρες. Άρα λοιπόν, μπροστά σε αυτές τις αλλαγές, μπροστά σε αυτή την πραγματικότητα, τι πρέπει να γίνει;
Κάποιοι πιο μπροστά από μας που το συζητάμε σήμερα, το έτος 2008, και συγκεκριμένα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αποφάσισε να δημιουργήσει το Σύμφωνο των Δημάρχων.
Το Σύμφωνο των Δημάρχων έχει ως στόχο, πρωτοβουλίες και ενέργειες, για να μπορέσουν να αποτρέψουν την κλιματική αλλαγή.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πόσο αντιληπτή κρίνετε ότι έχει γίνει η έννοια της κλιματικής αλλαγής στη χώρα μας;
Γ. ΚΟΥΤΣΑΚΗΣ: Δεν έχουμε συνειδητοποιήσει τι συμβαίνει. Λόγου χάρη στις αγροτικές περιοχές, είναι ιδιαίτερα ανησυχητική η κατάσταση. Υπάρχει αυξανόμενη χρήση των πλαστικών, τα οποία δεν ανακυκλώνονται και μέχρις στιγμής υπάρχει ένα σημαντικό νομοθετικό κενό για τη χρήση αυτών των πλαστικών ειδών. Στην περιοχή μας, υπάρχει και το θέμα των τοξικών αποβλήτων των φυτοφαρμάκων, τα οποία διοχετεύονται σε πλαστικά δοχεία. Επίσης δεν υπάρχει νομοθετικό πλαίσιο διαχείρισης αυτών των δοχείων. Ο Δήμος μας, και γενικότερα όλοι οι Δήμοι, πραγματοποιούν αξιόλογες προσπάθειες περισυλλογής και διαχείρισης αυτών των απορριμμάτων. Αλλά δεν αρκεί αυτό.
Μέχρι σήμερα όλοι έχουμε δει πολλούς κύκλους ιστορικούς, διοικητικούς, νομοθετικούς να επαναλαμβάνονται. Όμως η εποχή που βιώνουμε τώρα, ζητάει την ριζική αλλαγή και σε πολύ σύντομο χρόνο.
Ζητά τον επανασχεδιασμό των εργαλείων μας, τον τρόπο λειτουργίας, αλλά πάνω απ’ όλα τον τρόπο σκέψης μας.
Η κλιματική αλλαγή δεν είναι ένα διοικητικό θέμα που αφορά μόνο τους Δημάρχους και τα Δημοτικά Συμβούλια. Οι Δήμαρχοι και τα Δημοτικά Συμβούλια, διαχειρίζονται την καθημερινότητα του κάθε δημότη. Άρα, σε αυτή την ιστορία πρέπει να συμβάλλουμε όλοι. Τα Δημοτικά Συμβούλια, οι Δήμαρχοι, αλλά, και οι δημότες. Πρέπει από εδώ και ύστερα να διαμορφώσουμε συνειδήσεις καλής διαχείρισης του πλανήτη. Και κυρίαρχο για όλα αυτά, είναι η συνεργασία των αρχών και των πολιτών.
Καταλαβαίνουμε όλοι ότι πρέπει να βρούμε τρόπους καταρχήν να προσαρμοστούμε στις νέες συνθήκες. Και γιατί να προσαρμοστούμε;
Γιατί δεν έχουμε που αλλού να πάμε. Γιατί η ζωή παραμένει περιορισμένη σε αυτό τον πλανήτη που λέγεται Γη, επειδή η φυσική επιλογή έκανε όλους τους οργανισμούς, ανάμεσα στους οποίους και εμάς τους ανθρώπους, να εξαρτόμαστε απόλυτα από τις μοναδικές συνθήκες αυτού του ιπτάμενου βράχου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι λίμνες της χώρας μας και οι παραλίμνιες περιοχές;
Γ. ΚΟΥΤΣΑΚΗΣ:
α) Το χωροταξικό και οι χρήσεις γης των παραλίμνιων περιοχών, σε συνδυασμό με άσκοπα περιοριστικά μέτρα, που στερούν από πολλές παραλίμνιες περιοχές την αναπτυξιακή προοπτική με σεβασμό στο περιβάλλον. Παραδείγματος χάριν, στη λίμνη Κερκίνη, και αυτό είναι κάτι που αφορά πολλές ελληνικές λίμνες, η σημερινή Νομοθεσία περιορίζει πολύ τον παρεμβατικό ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και στερεί με αυτόν τον τρόπο την εκπλήρωση των αναπτυξιακών πρωτοβουλιών που μπορούμε να έχουμε για τις λίμνες και για το χώρο γύρω από αυτές. Και φυσικά μιλάμε για μια ισόρροπη ανάπτυξη με όλα τα οικοσυστήματα που διέπουν μια λίμνη. Εγώ προσωπικά θα ήθελα να υπάρχει μια απόλυτη ισορροπία και να συμβιώνουν ο άνθρωπος με όλα τα έμβια όντα των λιμναίων οικοσυστημάτων, και όχι μόνο.
β) Η διαχείριση κυρίως τεχνητών λιμνών από φορείς όπως η ΔΕΗ και η ΕΥΔΑΠ, που δεν ενδιαφέρονται για την οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική ανάπτυξη των ευρύτερων περιοχών που κατασκευάστηκαν οι τεχνητές λίμνες και με σειρά περιοριστικών και αναχρονιστικών διατάξεων τις καταδικάζουν σε μόνιμη υπανάπτυξη, μείωση του πληθυσμού, κ.ά, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την κοινωνική συνοχή των περιοχών αυτών. Θα πρέπει να επανεξεταστεί το νομοθετικό πλαίσιο και να προσαρμοστεί στις ανάγκες που προκύπτουν.
Και βέβαια, αν υπολογίσουμε ότι πιθανολογείται πως το 2050, το 65% των κάτοικων του πλανήτη θα ζει σε πόλεις, η εικόνα που έχουμε σήμερα για τα χωριά μας όταν λέμε, «εκεί υπάρχει ένα γραφικό χωριό», αυτή η εικόνα το 2050 σιγά – σιγά θα χάνεται. Να σας πω προσωπικά από το δικό μου το χωριό, της καταγωγής μου, κι όχι μόνο, και πολλά χωριά του Δήμου μας, σιγά – σιγά εξαφανίζονται. Αραιοκατοικούνται, δεν λαμβάνονται κεντρικά μέτρα για την επιστροφή των κατοίκων τους και βλέπουμε ότι σιγά – σιγά αυτά θα χαθούν.
Άρα, το 65% των κατοίκων του πλανήτη, περίπου στο 2050, σε τριάντα χρόνια από τώρα, που δεν είναι μεγάλη χρονική απόσταση, το 65% των κατοίκων του πλανήτη θα ζει στις πόλεις. Και καταλαβαίνετε τι σημαίνει αυτό ενεργειακά. Ποια επιβάρυνση θα υπάρξει στην ενεργειακή κατανάλωση. Λοιπόν, το 70% των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα, θα αντιστοιχούν σε αυτό το 65% των κάτοικων που θα ζουν στις πόλεις.
Αυτή την αστικοποίηση, δεν υπάρχουν σήμερα μέτρα και κίνητρα να την φρενάρουν. Θα πρέπει ο άνθρωπος από τη μία πλευρά να προσπαθήσει να μειώσει τις εκπομπές αερίων, αλλά ταυτόχρονα να αποδώσει και κίνητρα προς τους «πλούτους», που αναφέρατε και εσείς νωρίτερα, στις λίμνες, για να μπορέσουν να αναπτυχθούν οι πληθυσμοί γύρω απ’ αυτές τις λίμνες, να έχουν ένα καλύτερο μέλλον και να μην αναγκαστούν να μετακινηθούν σε μεγάλα αστικά κέντρα
γ) Η παρωχημένη και αναχρονιστική νομοθεσία, ή και ανυπαρξία νομοθεσίας στα θέματα διαχείρισης των λιμνών.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ποιες είναι οι δράσεις που έχετε υλοποιήσει μέχρι σήμερα και ποιες δρομολογείτε για το μέλλον;
Γ. ΚΟΥΤΣΑΚΗΣ: Ενδεικτικά και συνοπτικά παραθέτω μερικές δράσεις του Δικτύου.
- Μέχρι σήμερα έχουμε αποτυπώσει, αναδείξει, καθώς και υποστηρίξει τους Δήμους – μέλη μας σε θέματα όπως:
«Νομοθετικό Πλαίσιο Λιμνών»,
«Διαχείριση υδατικών πόρων»,
«Ποιότητα νερών, προστασία λιμνών»,
«Αξιοποίηση τεχνητών λιμνών. Εμπειρία Λίμνης Πλαστήρα»,
«Τεχνητές Λίμνες ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, Οικονομικές, Κοινωνικές, Περιβαλλοντικές Παράμετροι»,
«Τεχνητές Λίμνες ταμιευτήρες πόσιμου νερού, υδροηλεκτρικά φράγματα, διαχείριση, προβλήματα, δυνατότητες ανάπτυξης, προστασία παραλίμνιων περιοχών»,
«Διαχείριση Υδάτινων Αποθεμάτων. Ευρωπαϊκή Διάσταση»,
«Αθλητισμός, ψυχαγωγικές δραστηριότητες σε Λιμναίο και Παραλίμνιο Περιβάλλον»,
«Σύμφωνο Δημάρχων παγκόσμια πρωτοβουλία για το κλίμα και ενέργεια», «Διαχείριση, αποκατάσταση λιμναίων οικοσυστημάτων»,
«Προοπτικές και οφέλη από τη λειτουργία υδατοδρομίων σε παραλίμνιες περιοχές».
- Το Δίκτυο είναι επίσημος υποστηρικτής του Συμφώνου Δημάρχων.
- Είναι συμβουλευτικός εταίρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και συμμετέχει στις ομάδες εργασίας πολιτικών για τις Οριζόντιες δράσεις (απολιγνιτοποίηση) και τα Τσιμέντα, στο πλαίσιο του Στρατηγικού Σχεδίου Δίκαιης Μετάβασης.
- Συμμετέχει στα ευρωπαϊκά προγράμματα ERASMUS+, το Europe for Citizens, κ.ά, με στόχο την τόνωση της ευρωπαϊκής του παρουσίας.
- Σχεδίασε δράσεις ενημέρωσης μαθητών για την κυκλική οικονομία με εκπαιδευτικά προγράμματα για τις τάξεις Γ’ Γυμνασίου & Α’ Λυκείου, προκειμένου να γίνουν κοινωνοί των σύγχρονων εξελίξεων και αναμένουμε το τέλος της πανδημίας προκειμένου να υλοποιηθούν.
- Συναντήσεις με Ευρωβουλευτές για θέματα διαχείρισης υδάτινων πόρων και ανάπτυξης παραλίμνιων και ορεινών περιοχών.
- Παρακολούθηση των συνεδριάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Περιφερειών και της Γενικής Διεύθυνσης Περιφερειακής και Πολεοδομικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για τη χρηματοδοτική περίοδο 2021-2027, τις επερχόμενες αλλαγές στον τρόπο και τις διαδικασίες χρηματοδότησης, τις απαιτήσεις προστασίας του περιβάλλοντος στην κλιματική αλλαγή μέσω κυκλικής οικονομίας.
- Παρουσίαση το 2022 στο Ευρωκοινοβούλιο του επίκαιρου θέματος «Προσαρμογή στη νέα πραγματικότητα. Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή».
- Υδατοδρόμια, προσδιορισμός των λίμνών που έχουν τεχνικές προϋποθέσεις δημιουργίας υδατοδρομίων. Γνωρίζουμε τα πολλαπλά οφέλη που θα προκύψουν για τις περιοχές και το Δίκτυο στηρίζει τους Δήμους στην προσπάθεια αδειοδότησης υδατοδρομίων.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τι θα παρουσιάσετε στην VERDE TEC;
Γ. ΚΟΥΤΣΑΚΗΣ: Στην Έκθεση VERDE TEC το Δίκτυο σε ειδικό χώρο, θα παρουσιάσει τις δράσεις του που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, κλπ, καθώς και δράσεις των Δήμων – μελών του για περιβαλλοντικά και άλλα θέματα.
Επίσης ευελπιστούμε να παρουσιάσουμε και μια πρωτοποριακή δράση που είναι αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη και αφορά την διαχείριση των φερτών υλών από πλημμυρικά φαινόμενα, υπολογίζοντας παράλληλα το περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
