Λίμνη Κρεμαστών
Η λίμνη Κρεμαστών είναι η μεγαλύτερη τεχνητή λίμνη στην Ελλάδα. Δημιουργήθηκε την δεκαετία του ’60 σαν αποτέλεσμα της κατασκευής του υδροηλεκτρικού φράγματος των Κρεμαστών, τροφοδοτείτε αδιάκοπα από τους ποταμούς Αχελώου, Αγραφιώτη, Ταυρωπού και Τρικεριώτη. Βρίσκεται ανάμεσα στους νομούς Αιτωλοακαρνανίας και Ευρυτανίας οι οποίοι συνδέονται με την Γέφυρα της Επισκοπής, απέχει περίπου 60χλμ από το Αγρίνιο και περίπου 55χλμ από το Καρπενήσι.
Η δημιουργία της λίμνης επηρέασε άμεσα την ζωή των τότε κατοίκων της περιοχής καθώς αρκετά χωριά βρέθηκαν κάτω από τα νερά της λίμνης αναγκάζοντας τους να αφήσουν τα σπίτια και τις περιουσίες τους. Την ίδια τύχη δυστυχώς είχαν πολλά ιστορικά γεφύρια και εκκλησίες ανάμεσα τους το ξακουστό γεφύρι του Μανώλη αλλά και ο βυζαντινός ναός της Επισκοπής ο οποίος ήταν κτίσμα του 8ου αιώνα και ήταν αφιερωμένος στην Παναγία.
Η απαράμιλλη ομορφιά της λίμνης με τα γαλαζοπράσινα νερά, τα φιόρδ που δημιουργούνται αλλά και τα πολυάριθμα μικρά νησάκια που στέκουν διάσπαρτα θα μαγέψουν πραγματικά τον επισκέπτη κάνοντας τον να νομίζει ότι βρίσκετε σε κάποιο εξωτικό προορισμό.
Οι λάτρεις των σπορ αλλά και της δράσης γενικότερα δεν θα μείνουν ανικανοποίητοι καθώς στην περιοχή μπορεί να δοκιμάσει κανείς την τύχη του στο canoe kayak αλλά και στο rafting.
Πηγή: «Λίμνες στην Ελλάδα. Μαρτυρίες και Καταγραφές», Δρ. Θεόδωρος Κουσουρής, ΕΚΚΕ 2013
Ακολουθώντας την πινακίδα προς Δήμο Απεραντίων, περίπου 15 λεπτά μετά τη Κρέντη κατεβαίνουμε στην κοίτη του ποταμού Αγραφιώτη. Περνώντας τη γέφυρα στο Κρυονέρι μια μικρή ματιά αριστερά μας αποκαλύπτει, το βυθισμένο στη λίμνη, Γεφύρι του Μανώλη. Για περισσότερα από 400 χρόνια συνέδεε τις δύο όχθες του Αγραφιώτη, μέχρι που η Λίμνη των Κρεμαστών, έφτασε στο προκαθορισμένο της ύψος και το βύθισε. Επειδή το γεφύρι βρίσκεται στις παρυφές της Λίμνης, ανάλογα με το ύψος των βροχοπτώσεων κάθε χρονιάς, πότε εμφανίζεται και πότε εξαφανίζεται.
Πρόκειται για ένα θαύμα της λαϊκής αρχιτεκτονικής, που ενσωματώνει τη σοφία αιώνων, και είναι απορίας άξιο το ότι στέκει ακόμη στη θέση του, πότε μέσα στα νερά της λίμνης και πότε έξω από αυτά χωρίς να φέρει εμφανείς ζημιές. Η παράδοση λέει ότι για το χτίσιμό του χρειάστηκαν χιλιάδες αυγά (το ασπράδι τους αποτελεί το συνδετικό υλικό ανάμεσα στους αρμούς του). Αυτό βέβαια θα είναι υπερβολή, αφού η ευστάθεια των παλιών αυτών γεφυριών οφείλεται κατά κύριο λόγο στον τρόπο κατασκευής και «θηλυκώματος» της λιθοδομής τους.
Το γεφύρι πρέπει να κατασκευάστηκε στην περίοδο της ύστερης Τουρκοκρατίας, από κάποιον τεχνίτη της περιοχής, τον Μανώλη Χρυσιώτη , ο οποίος κάποια στιγμή εγκαταστάθηκε στη Δάφνη, όπου βρήκε αρκετό χρυσάφι. Η σύζυγος του ονομαζόταν Παρασκευή και καταγόταν από τα Βραγγιανά των Αγράφων. Το ζευγάρι ήταν άκληρο και γι’ αυτό ο Μανώλης δημιούργησε ένα «παιδί», το γεφύρι και η γυναίκα του δυο «κόρες» την εκκλησία της Αγ. Παρασκευής στη Χρύσω και την Αγ. Παρασκευή στα Βραγγιανά
Παλιότερα η Ευρυτανία συνδεόταν με το «Βάλτο» χάρη σ’ ένα γεφύρι που άφησε εποχή: στη γέφυρα της Τατάρνας τις 22 Μαρτίου 1821 έγινε η πρώτη μάχη της Ρούμελης όπου ο Οδυσσέας Ανδρούτσος με τα παλικάρια του, τον ηγούμενο του μοναστηριού Κυπριανό και καλογέρους, όρθωσαν το ανάστημα τους στους Τουρκαλβανούς του Χασάν Μπέη Γκέκα.
Η γέφυρα ήταν ένα θαύμα της εποχής της Τουρκοκρατίας, που βρισκόταν κοντά στην περίφημη και πλουσιότατη σε νερό πηγή της Μαρδάχας. Η πηγή αυτή εξακολουθεί να αναβλύζει τα νερά της δίνοντας ίση ποσότητα νερού με το ποτάμι του Αχελώου.
Η γέφυρα με τη μία καμάρα ήταν στηριγμένη σε δυο κατακόρυφους βράχους. Τώρα το γεφύρι αυτό μαζί με την πηγή, βρίσκεται βυθισμένο μέσα στα νερά της λίμνης. Ακριβώς πάνω από τη θέση του παλιού γεφυριού κτίστηκε σύγχρονη γέφυρα από σκυρόδεμα, που το 1966 πήρε τρία διεθνή βραβεία ως παγκόσμιο επίτευγμα. Το συνολικό μήκος της γέφυρας αυτής είναι περίπου 500 μ. Το πρώτο άνοιγμα της έχει μήκος 97 μ., το δεύτερο 196 μ. και το τρίτο 150,5 μ. Πρόκειται για ένα έργο που τιμά την επιστήμη της μηχανικής στη χώρα μας.
Επισκοπή
Στη Ν.Δ. Ευρυτανία, παραλίμνιο χωριό που βρέχεται από την τεχνική λίμνη των Κρεμαστών ( Λίμνη Παύλου Μπακογιάννη ) , 55 Χλμ. από το Καρπενήσι βρίσκεται μεταξύ Ανατολικής Φραγκίστας-Παπαρούσιου, Φιδάκια,Λίμνης και Παλαιοχωρίου σε υψ. 250 μ. με 47 κατοίκους το 2001 και 38 σπίτια ( 357 κάτ. το 1961).
Το σημερινό χωριό χτίστηκε απέναντι από το παλιό που «κατάπιε» η λίμνη μαζί με την Παναγία , Ι. Ναό του 9ο αι. που οι εξαίρετες τοιχογραφίες της βυζαντινής τεχνοτροπίας ευτυχώς αφαιρέθηκαν και φιλοξενούνται στο Βυζαντινό μουσείο Αθηνών. Στο χώρο αυτό είχε έδρα η Επισκοπή Λιτζάς και Αγράφων- πριν μεταφερθεί στο Καρπενήσι – γι’αυτό το χωριό οναμάσθηκε « Επισκοπή». Το χωριό προσφέρει υπέροχη θέα στη λίμνη όπου υπάρχει και η 605 μ. μήκους και πλάτους 9 μ., «Γέφυρα της Επισκοπής», που συνδέει την Ευρυτανία με την Αιτωλοακαρνανία στον οδικό άξονα Καρπενήσι- Αγρίνιο.
Πηγή: Κείμενο και χρήση ορισμένων φωτογραφιών από την Π.Ε. Ευρυτανίας