Δήμος Καλαβρύτων
H Επαρχία Καλαβρύτων, όπως αυτή έχει μετεξελιχθεί πλέον στον σημερινό δήμο Καλαβρύτων, καλύπτει το ΝΑ τμήμα του Ν. Αχαΐας. Συνορεύει προς τα δυτικά με το δήμο Ερυμάνθου και το νομό Ηλείας, νότια με το νομό Αρκαδίας, ανατολικά με το νομό Κορινθίας και βόρεια με το δήμο Αιγιαλείας. Η περιοχή της επαρχίας Καλαβρύτων, ο δήμος Καλαβρύτων πλέον, έχει έκταση 1.058 τ. χλμ., η οποία αντιστοιχεί στο 32,33% της έκτασης του νομού Αχαΐας. Διοικητικά υπάγεται στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος (Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αχαΐας) και περιλαμβάνει 4 Δημοτικές Ενότητες και 66 Τοπικές Κοινότητες.
Με το βασιλικό διάταγμα της 3ης Απριλίου 1833, ορίσθηκε για πρώτη φορά στα πλαίσια του νέου ελληνικού κράτους η επαρχία Καλαβρύτων. Στη συνέχεια, το 1997 με το σχέδιο Καποδίστριας συγκροτήθηκαν τέσσερις νέοι δήμοι, ο δήμος Καλαβρύτων, Αροανίας, Λευκασίου (μετέπειτα Κλειτορίας) και Παΐων.
Με το σχέδιο Καλλικράτης, οι δήμοι Αροανίας, Κλειτορίας και Παϊων καταργήθηκαν και ενσωματώθηκαν στο δήμο Καλαβρύτων και δημιούργησαν το νέο Καλλικρατικό δήμο Καλαβρύτων, οπότε πλέον όλα τα εδάφη της πρώην επαρχίας αποτέλεσαν πάλι μια ενιαία αυτοδιοικούμενη μονάδα ως δήμος Καλαβρύτων. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2011, ο μόνιμος πληθυσμός είναι 11.045 κάτοικοι.
Τα Καλάβρυτα και η ευρύτερη περιοχή αποτελούν τουριστικό θέρετρο για όλες τις εποχές του χρόνου. Τόπος με μακραίωνη ιστορία και απαράμιλλες φυσικές ομορφιές, προσελκύει επισκέπτες καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, καθώς έχουν αναπτυχθεί αρκετές μορφές τουρισμού, όπως: ο χειμερινός, ο θρησκευτικός, ο μουσειακός, ο πολιτιστικός, ο αγροτουρισμός, ο φυσιολατρικός, ο αθλητικός, κ.α.
Οι επισκέπτες μπορούν να ανακαλύψουν το ιστορικό μοναστήρι της Αγίας Λαύρας, όπου ο Παλαιών Πατρών Γερμανός κήρυξε την Ελληνική Επανάσταση του 1821, ευλόγησε τα όπλα των αγωνιστών και ύψωσε τη σημαία της Επανάστασης, που ήταν το παραπέτασμα της Ωραίας Πύλης του Ναού, για την ανεξαρτησία και την αποτίναξη του Τουρκικού Ζυγού. Επίσης μπορούν να επισκεφθούν τα μοναστήρια του Μεγάλου Σπηλαίου, της Μονής Μακελλαριάς, κ.α., τα καταστήματα με τα τοπικά προϊόντα, να ασχοληθούν με τη σωματική άσκηση μέσα από πολλά σπορ (σκι, ορειβασία, πεζοπορία, κανό, καγιάκ, ορειβατική ποδηλασία, αλεξίπτωτο πλαγιάς, κ.α.), να εξερευνήσουν τα μυστικά της φύσης, να γνωρίσουν την ιστορία του τόπου και γενικά να ανανεωθούν σωματικά και πνευματικά.
Το Χιονοδρομικό Κέντρο αποτελεί μια διαρκή πρόκληση για τις αισθήσεις, έναν παράδεισο χειμερινών σπορ. Βρίσκεται στις πλαγιές του Χελμού σε απόσταση 15 χλμ. από τα Καλάβρυτα και λειτουργεί από το 1988. Αξίζει να αναφερθεί ότι στην κορυφή του Χελμού βρίσκεται το τηλεσκόπιο «Αρίσταρχος», το οποίο είναι ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης. Από πηγές του Χελμού αναβλύζουν και τα μυθικά Ύδατα της Στυγός.
Ο Οδοντωτός Σιδηρόδρομος, το ιστορικό τρενάκι, που εγκαινιάστηκε το 1896, πραγματοποιεί εδώ και πολλά χρόνια μια από τις πιο μαγευτικές και περιπετειώδεις διαδρομές στο φαράγγι του Βουραϊκού ποταμού. Ξεκινάει από το Διακοπτό και περνάει από τούνελ, μικρούς και μεγάλους καταρράκτες, παραποτάμους και εντυπωσιακά τοπία.
Απέναντι από το σταθμό του τρένου βρίσκεται το παλιό Δημοτικό Σχολείο, δωρεά του εθνικού ευεργέτη Ανδρέα Συγγρού. Σήμερα στεγάζει το Δημοτικό Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος με εκθέματα από τη ζωή των Καλαβρυτινών πριν και μετά το Ολοκαύτωμα του 1943, στο οποίο 696 Έλληνες εκτελέστηκαν από τους Ναζί.
Άλλα σημαντικά αξιοθέατα της πόλης είναι ο ιστορικός Μητροπολιτικός Ναός των Καλαβρύτων, αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου, το Ηρώο Πεσόντων και προτομές αγωνιστών του 1821, το πρόσφατα αναπαλαιωμένο «Αρχοντικό της Παλαιολογίνας», το οποίο ανάγεται στους βυζαντινούς χρόνους και φιλοξενεί τη Δημοτική Πινακοθήκη Κωνσταντίνου Φάσσου, καθώς και ο Πλάτανος των τριών Γερόντων στην ιστορική πλατεία του Χελμού.
Πάνω από την Ιστορική Πόλη των Καλαβρύτων δεσπόζει επιβλητικά ο Τόπος Θυσίας των Νεομαρτύρων Καλαβρυτινών, οι οποίοι εκτελέσθηκαν από τους Ναζί το 1943, που αποτελεί Παγκόσμιο Σύμβολο Ειρήνης. Επίσης υπάρχει το Φράγκικο Κάστρο των Καλαβρύτων, απ’ όπου λέγεται ότι αυτοκτόνησε το 1463 η Αικατερίνη Παλαιολόγου, για να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων. Από αυτήν πήρε και την ονομασία «Κάστρο της Ωριάς».
Οι αρχαιολογικοί χώροι των Αρχαίων Λουσών και της Ψωφίδας, τα θέατρα του Αρχαίου Λεοντίου και του Αρχαίου Κλείτορα, συγκαταλέγονται επίσης στα σημαντικά αξιοθέατα της περιοχής.
Το μυθικό Σπήλαιο των Λιμνών Καστριών βρίσκεται κοντά στο χωριό Καστριά, περίπου 17 χλμ. από την πόλη των Καλαβρύτων. Είναι ένα σπάνιο δημιούργημα της φύσης, μια αρχαία κοίτη υπόγειου ποταμού, με λαβυρινθώδεις διαδρόμους, μυστηριώδεις στοές και ιδιαίτερους σταλακτιτικούς σχηματισμούς. Τέλος οι ποταμοί Λάδωνας και Ερύμανθος είναι ιδανικοί για ράφτινγκ, κανό και καγιάκ, αναδεικνύοντας ακόμα περισσότερο την ομορφιά του φυσικού τοπίου των Καλαβρύτων.